نظریه پخش و تأثیر حوزه علمیه قم بر معرفت سیاسی افغانستان / سید آصف کاظمی

چکیده
نظریه پخش، یکی از نظریه‌های مطرح در باب توضیح چگونگی انتشار نوآوری‌ها و گسترش ایده‌ها و اندیشه‌هاست. هرچند خاستگاه اولیه این نظریه در رشته جغرافیای انسانی است؛ اما در موضوعات فکری ـ سیاسی نیز کاربرد دارد. موضوع چگونگی تأثیر نوآوری‌های سیاسی حوزه‌ی علمیه‌ی قم بر معرفت سیاسی جامعه‌ی افغانستان و به ‌کارگیری الگوی مناسب، محقق را بر آن داشت تا توان نظریه پخش را در مورد تأثیر حوزه‌ی علمیه‌ی قم بر معرفت سیاسی افغانستان مورد بررسی قرار دهد. آنچه می‌خوانید، کوششی است در جهت سازماندهی نظری و قالب‌بندی انبوه مواد خام در باب تأثیر حوزه‌ی علمیه‌ی قم بر معرفت سیاسی افغانستان، بر اساس نظریه‌ی پخش و با توجه به منابع مکتوب و شفاهی، به پاسخ این سؤال برسیم که «حوزه‌ی علمیه‌ی قم در معرفت سیاسی افغانستان چه تأثیری داشته است؟»
مقاله‌ی حاضر بر اساس نظریه‌ی پخش، به این یافته‌ها رسیده است که در افغانستان تلاش برای احقاق حقوق سیاسی شیعیان، بهبود وضعیت سیاسی، مطرح‌شدن و محوریت روحانیت در رفتار سیاسی، تلاش برای وحدت سیاسی شیعیان، دفاع از حقوق سیاسی شیعیان، گسترش اسلام سیاسی، مشارکت سیاسی حداکثری شیعیان، شکل‌گیری احزاب و تشکل‌های سیاسی، و ...، از ارمغان­های حوزه‌ی علمیه‌ی قم و از ایده‌ها و تأثیرات این حوزه هستند.