رویارویی اسلام و غرب در بستر بیداری اسلامی/ یعقوب توکلی ـ محسن محمدی

چکیده
در دوران اوج و قدرت تمدن اسلامی، مواجهه اسلام و غرب هیچ­گاه سبب سیطره غرب و حتی اثرپذیری مسلمانان از آن نشد؛ زیرا مسلمانان در موضعی بالاتر قرار داشتند ولی در ادامه با افول تمدن اسلامی، غرب با رویکردی خصمانه و استعماری با جهان اسلام روبه­رو شد و در شکل­های مختلف استعمار در ابعاد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان اسلام را استثمار کرد و ذهنیت تاریخی بسیار منفی از خود به جای گذاشت.
عملکرد خصمانه، سلطه‌گرانه و استعمارگرانه غرب در قبال مسلمانان سبب شد آنها برای اعاده حیثیت و منافع خویش به پا خیزند. از این رو ابعاد ضد غربی بیداری اسلامی را می­توان از آثار و پیامدهای طبیعی عملکرد غرب دانست. البته ابعاد ضدغربی بیداری اسلامی به جهات سیاسی و تاریخی محدود نمی­شود، بلکه تفاوت خاستگاه­های معرفتی و اندیشه­ای نیز بر عمق تقابل می­افزاید.
در مقابل غرب نیز سعی می­کند روند بیداری اسلامی را متوقف کند یا این که آن را در فضای مطالبات اقتصادی و به مرزهای جغرافیایی محدود کند تا با تقویت ابعاد ملی‌گرایانه و فرقه­ای مانع از شکل­گیری چشم­انداز تمدن اسلامی در مبارزات آنها شود.
 
واژگان کلیدی:بیدرای اسلامی، تمدن اسلامی، غرب، استعمار.