بررسی نظری هویت در تحولات اجتماعی اخیرکشورهای عربی/ حمید طالب

مطالعات نظری در ارتباط با جنبش‌های اجتماعی و بطور خاص تحولات کشورهای اسلامی بیشتر به عوامل و زمینه‌های شکل‌گیری، تبیین نتایج انقلاب‌ها و تحولات پس از آن پرداخته‌اند، اما مسئله‌ی هویت مشترک این جنبش‌های اجتماعی کمتر در این پژوهش‌ها بطور مستقیم منعکس شده است. در این مقاله برای بررسی هویت مشترک، ابتدا بر لزوم توجه به دو مسئله‌ی تفاوت‌ها و نقاط مشترک تحولات کشورهای عربی تأکید و پس از دسته‌بندی و معرفی چارچوب‌های نظری در تحلیل جنبش‌های اجتماعی، تلاش می‌شود این دو مسئله در آن چارچوب‌ها معنادار شوند. برای این منظور توجه به مراحل مختلف این جنبش‌ها (شکل‌گیری، گسترش، نتیجه) ضروری است. بحث هویت مشارکت‌کنندگان در اعتراضات جنبش بیداری با تأکید بر مراحل شکل‌گیری و گسترش ناآرامی‌ها بررسی و ماهیت سیال این مفهوم به لحاظ نظری و همچنین با استفاده از نظرسنجی‌های عمومی کشورهای عربی مورد تأکید قرار می‌گیرد. در پایان با تکیه بر مفهوم «دیگری» در میان کشورهای مسلمان به محوریت هویت اسلامی اشاره خواهد شد.