بررسی وضعیت جریان اباضیه در دوره معاصر/سید مرتضی عادلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

اباضیه از جریان‌های کلامی انشعاب‌یافته از خوارج است که تا عصر حاضر در جهان اسلام ظهور و بروز داشته و از نظر کلامی و فقهی، جریانی مستقل به شمار می‌رود.‌‌ در دوره‌ی معاصر وضعیت این جریان فکری در ابعاد مختلف بر بسیاری پوشیده است و غالباً شناخت‌ها دراین‏باره مبتنی بر کتاب‌های کلامی کهن بوده که به‏جز در مواردی، از ارزش چندانی برخوردار نیست. نوشتار حاضر می‌کوشد با کاوش در منابع جدید و معاصر اباضی، اعم از مکتوبات و رسانه‌های مجازی مربوط به اباضیان، دورنمایی از اوضاع عقیدتی،‌ اجتماعی، فرهنگی، ‌سیاسی و جغرافیایی همچنین رابطه‌ی آنها با مذاهب دیگر را تصویر نماید. اباضیه به عنوان نسخه‌ی اعتدال‌یافته‌ی خوارج،‌ در بسیاری مسائل عقیدتی و سیاسی، رویکردی عقلانی‌تر و متفاوت با خوارج نخستین اختیار نموده‌اند. اباضیان که امروزه بیشتر در کشور عمان و نیز شمال و شرق افریقا حضور دارند،‌ افزون بر بهره‌گیری از رسانه‌های نوین چون اینترنت و داشتن نظام ترویج اندیشه «العزّابه» در شمال افریقا، ‌فعالیت‌های اجتماعی، تبلیغی و سیاسی قابل‌توجهی در این مناطق، به‏ویژه در عمان داشته و با دیگرمسلمانان، اعم از شیعه و سنی تعامل مناسبی دارند. جریان کلامی اباضیه را هم می‌توان به دو جریان عمان و الجزائر تقسیم کرد که دومین گروه، گرایش‌های سلفی دارد.
 

کلیدواژه‌ها