تفسیر سیاسی جریان‌های فکری معاصر از قرآن کریم در جهان عرب/علیرضا دانشیار

این پژوهش، تفسیر سیاسی جریان‌های فکری معاصر از قرآن کریم در جهان عرب را مورد بررسی قرار داده است. در تبیین تفسیر سیاسی جریان‌های فکری معاصر جهان عرب از قرآن، رهیافت‌های مختلفی وجود دارد که با توجه به مبانی، ویژگی‌های فکری و زمینه سیاسی- اجتماعی و نیز نقش محوری داشتن ادله چهارگانه (کتاب، سنت، اجماع و عقل) تفسیر سیاسی- اجتماعی عمده جریان‌های فرهنگی- اجتماعی در جهان عرب بر اساس برجسته‌سازی یک بعد و بردن تفسیر سیاسی به سمت‌وسوی یکی از ادله و یا استفاده از سایر مبانی، روش‌ها و ادله صورت می‌گیرد. صورت‌بندی جریان‌های تفسیر سیاسی عبارت‌اند از: 1. تفسیر سیاسی جریان‌های نص‌محور (حدیثی، سلفی، فقهی و قرآن‌بسنده)؛ 2. تفسیر سیاسی جریان‎های متأثر از  فلسفه و کلام اسلامی که شامل نومعتزلی، اشعری‌گری و فلسفی است؛ 3. تفسیر سیاسی جریان‌های متأثر از تجددگرایی غربی شامل فلسفه تحلیلی غرب، جریان‎های متأثر از فلسفه قاره‌ای(هرمنوتیکی) و پدیدارشناختی از قرآن. 4. تفسیر سیاسی رویکردهای کارکردگرایانه (رویکردهای جامعه‌شناسانه و سوسیالیستی)؛ 5. تفسیر سیاسی جریان‌های تأویلی(شامل باطنی‌گری و رویکرد صوفی-عرفانی)؛ 6. تفسیر سیاسی جریان‌های ادبی سنتی و معاصر از قرآن کریم. در یافته تحقیق می‌توان گفت که در جهان عرب، نوع تفسیر سیاسی حکومت و دولت  از آیات قرآن، با توجه به مبانی فکری، نقش سایر ادله (سنت، اجماع، عقل)، تأثیر سایر علوم و نقش فلسفه‌های جدید غربی در فهم و تفسیر هر جریانی با جریان‌های دیگر تمایز داشته و نتایج متفاوتی را دربر دارد.