کتابخانههای مسلمانان در هند؛ از رونق تا افول / محسن محمدی ـ مرتضی اشرافی
چکیده
چکیده:
یکی از نمودهای گذشته علمی غنی و پربار مسلمانان در هند، مراکز و نهادهای علمی مانند کتابخانههاست که نشانگر حیات علمی یک کشور هستند. در تاریخ مسلمانان هند با کتابخانههای معتبری مانند نواب روهیله، ممتاز العلما، ناصریه، مدرسه الواعظین، راجه محمودآباد و رضا آشنا میشویم که کتب بسیار نفیس و ذی قیمتی را در خود جا داده بودند. از مهمترین عوامل رونق کتابخانههای مسلمانان در هندوستان حکومتهای مسلمان بودند. حاکمان مسلمان علاوه بر این که خود اهل علم بودند، عالمان و هنرمندان را نیز گرامی میداشتند که آثار آن در مهاجرت علما به هند و تاسیس مراکز علمی مانند انواع کتابخانهها مشاهده میشود. ولی این رونق با پایان حکومتهای مسلمان در هند و سیطره استعمار انگلیس به پایان رسید و استعمارگران نهتنها سرمایههای اقتصادی و سیاسی هندوستان را به غارت بردند بلکه سرمایههای علمی و فرهنگی آن را نیز به کتابخانه ها و موزههای اروپا بردند. در این بین فقط تلاشهای فردی علمای دلسوز بود که بخشی از این سرمایه را حفظ کرد و مانع از تاراج کل این سرمایه شد.
)